بررسی فرآیند آبشویی نمکها در طول ستونهای دستخورده خاک در دشت سیستان

تنش شوری در خاک یکی از مهمترین دلایل کاهش توان اراضی در تولید محصولات کشاورزی است. منطقه سیستان به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و منابع آبی محدود دارای خاک های شور-سدیمی است. لذا اصلاح خاک و تعیین میزان آب لازم برای آبشویی املاح از نیمرخ خاک برای رشد بهتر گیاه در منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین در این مطالعه اثرات آبشویی بر کیفیت خاک های شور منطقه سیستان در طول ستون های غیر اشباع خاک مورد برررسی قرار گرفت. این آزمایشات روی چهار بافت خاک (لومی، لومی رسی شنی، لومی شنی و لومی رسی) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار اتجام گرفت. نمونه های خاک در داخل لوله هایی از جنس پی وی سی (pvc) ریخته شد و آبشویی طی 10 مرحله تا پنج برابر حجم آب منفذی صورت گرفت. پس از آن زه آب خروجی جمع آوری و غلظت املاح مورد نظر (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) و شوری در زه آب اندازه گیری شد. در پایان آزمایشات، ستون ها برش داده شده و از نظر خصوصیات خاک شامل شوری و غلظت املاح شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با نرم افزار spss آنالیز و نمودارهای آبشویی ترسیم شدند. نتایج آبشویی خاک ها نشان داد که آب مورد استفاده در آزمایشات آبشویی توانست غلظت املاح و شوری خاک را کاهش دهد و این خاک ها برای اصلاح نیاز به هیچگونه ماده اصلاح کننده ندارند. همچنین مشاهده شد که برای اکثر بافت ها، تقریبا 85 درصد املاح بعد از مرحله پنجم آبشویی از خاک خارج شده اند. براساس نتایج حاصله انتقال یون ها بیشتر تحت تأثیر بافت های درشت دانه بود و ورود املاح در زه آب در خاک های با بافت ریزتر پیشروی کمتری دارند. بنابراین تفاوت بین مقادیر آب آبیاری مورد نیاز برای جابجایی املاح و شستشوی شوری و سدیمی را می توان به بافت خاک نسبت داد. به نظر می رسد دلیل اصلی در چنین واکنش هایی تبادل کاتیونی می باشد. واژه های کلیدی: آبشویی، بافت خاک، انتقال املاح، خاک های شور، ستون های خاک، سیستان